समाजमन अन मी.....

  स्वरांची रचना   शहरात किंवा गावात एखाद्या गर्दीच्या ठिकाणी जर तुम्ही उभे असाल तर विविध वाहनांचे आवाज , माणसांची बडबड , फेरीवाल्यांचे ओरडणे , दुकानांमधील असंख्य आवाज या सार्‍यांनी बनलेला गोंगाट आपल्याला ऐकू येतो . गोंगाटाचा विशेष गुणधर्म म्हणजे आवाजांमध्ये असलेली अनियमितता आणि असबंधपणा होय. समुद्राच्या काठी भरतीच्या वेळेस शांत ठिकाणी तुम्ही उभे असाल तर किनार्‍यावर येऊन धडकणार्‍या लाटांचा आवाज तुमच्या कानावर येतो. या समुद्राच्या गाजेमध्ये एक नियमितता आलेली दिसते. आवाजामधला नियमितपणा हा ध्वनी ते स्वर या प्रवासातला पहिला महत्वाचा घटक आहे. आपल्या गावापासुन दूर एखाद्या जंगलात तुम्ही फेरफटका मारत असाल तर पक्ष्यांची किलबिल ,भुंग्याचा गुंजारव तुम्हाला ऐकू येईल . या आवाजामध्ये नियमिततेबरोबरच सुखदपणा किंवा कानाला गोड वाटण्याची क्षमता दिसते . हा सुखदपणा ध्वनीला स्वराकडे नेणारा दूसरा महत्वाचा घटक आहे. भुंग्याच्या आवाजाची एक विशेषता म्हणजे तो आवाज एकाच पातळीचा,एकसारखा आहे असे आपल्याला जाणवते , म्हणजेच त्या आवाजाची कंपनसंख्या ही साधारणपणे एकाच असते . देवाच्या दर्शनाला देवळात गेल्या...

        भारतीय संगीताची परंपरा ऐतिहासिक काळापासून भारतात समृद्ध संगीताची परंपरा आहे. काही कमी प्रमाणात संगीताची इतकी वैभवशाली परंपरा आहे. असे मानले जाते की , भारतीय संगीताची परंपरा ही सिंधु घाटी या संस्कृती पासून सुरू होते. भारतातील दोन महाकाव्ये रामायण-महाभारत यांच्या रचनेमध्ये संगीताचा प्रभाव दिसून येतो. भारतात सांकृतिक काळापासून ते आधुनिक काळापर्यंत येता येता संगीतशैली व पद्धती मध्ये मोठ्या प्रमाणावर परिवर्तन घडून आले. भारतीय इतिहासातील महान संगीतकार त्यापैकी कालिदास , तानसेन अमीर खुसरो आदींनी भारतीय संगीताच्या प्रगतीला महत्वपूर्ण योगदान दिले आहे.            भारतीय संगीतातील प्रेरक म्हणून शिव आणि सरस्वती ला मानले जाते. याच तात्पर्य हेच की कोणताही मानव दैवी प्रेरणेशिवाय कोणतीही क्ल अवगत करू शकत नाही. चौदाव्या आणि पंधराव्या शतकाच्या उत्तरार्धात भारतीय संगीतावर मुस्लिम धर्माच्या “इराणी संगीताचा” पगडा होता. सुल्तान अल्लौदिन (ई.1295-1316) च्या दरबारात अमीर  खुसरो हे मोठे ज्ञानी होते. त्या...

पत्रकारिता व जनसंज्ञापान विभाग प्रथम वर्ष द्वितीय सत्र नवीन माध्यमे (New Media) विषयासाठीचा हा पहिला ब्लॉग सदर करीत आहे.               संगीतकला   आपले जीवन आणि संगीत ह्या दोन्हीचा परस्परांशी फार जवळचा संबंध आहे. आपला विविध तऱ्हेने संगीताशी संबंध येतो. सकाळी झोपेतून उठवणारे गजराचे घड्याळ ,ग्रामीण भागात गायल्या जाणाऱ्या जात्यावरच्या ओव्या , देवळामध्ये चाललेली काकड आरती , रस्त्यावरून जाणाऱ्या बैलगाडीला बांधलेल्या बैलाच्या गळ्यातले घुंगरू , खेड्यात पहाटे आरवणारा  कोंबडा , पहाटे सुरु होणारे रेडीओ, इथपासून दूरदर्शन वरील छायागीता सारखे कार्यक्रम ,विविध चित्रपट त्यातली गाणी इथपर्यंत संगीताची वेगवेगळी रूपे आपल्याला भेटत असतात . माणसाच्या आयुष्यातील हे सारे संगीत काढून टाकले तर ते आयुष्य अतिशय कंटाळवाणे , निरस बनेल यात शंकाच नाही .           संगीताची वर्ल्ड्बूक डिक्शनरी ने केलेली व्याख्या : द आर्ट ऑफ मेकिंग साउंड दट आर बिउटीफुल,एन्ड पुटिंग देन टुगेदर इनटू बिउटीफु...